Wpływ hodowli trzody chlewnej w klatkach na dobrostan zwierząt
Hodowla trzody chlewnej w systemach klatkowych to wciąż dominująca praktyka w intensywnym rolnictwie w Polsce i wielu krajach Unii Europejskiej. Choć umożliwia zwiększenie efektywności produkcji mięsa wieprzowego, niesie za sobą poważne konsekwencje dla dobrostanu zwierząt. W niniejszym artykule omawiamy, jak chów loch w klatkach wpływa na ich zdrowie fizyczne, psychiczne oraz zachowania społeczne, a także jakie są dostępne alternatywy i aktualne regulacje prawne.
Ograniczenie ruchu i fizyczne cierpienie loch.
W hodowli przemysłowej lochy są często umieszczane w tzw. jarzmach porodowych – wąskich metalowych klatkach, które mają na celu ograniczenie ich ruchu w okresie okołoporodowym. Zwierzęta spędzają w tych warunkach od kilku dni do nawet kilku tygodni.
Skutki tej praktyki:
Zanik mięśni i osłabienie układu kostno-stawowego – brak możliwości poruszania się prowadzi do degeneracji mięśni i problemów ortopedycznych.
-Odleżyny i urazy kończyn – długotrwały kontakt z betonową podłogą i metalowymi przegrodami skutkuje ranami, stanami zapalnymi i bólem.
-Problemy z oddychaniem – wysoka wilgotność, słaba wentylacja i duże zagęszczenie zwierząt sprzyjają infekcjom dróg oddechowych.
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) już w 2007 roku ostrzegał, że unieruchomienie loch w jarzmach negatywnie wpływa na ich kondycję i prowadzi do licznych urazów.
Stres psychiczny i zaburzenia behawioralne u świń.
Świnie to jedne z najbardziej inteligentnych zwierząt hodowlanych. W środowisku pozbawionym bodźców, jakim jest typowa chlewnia przemysłowa, wykazują oznaki przewlekłego stresu i frustracji.
Charakterystyczne objawy stresu:
Stereotypie – powtarzające się, bezcelowe zachowania, takie jak gryzienie krat, żucie powietrza czy rytmiczne kołysanie się w miejscu.
Apatia lub agresja – izolacja i brak kontaktów społecznych powodują zmiany w zachowaniu.
Deprywacja sensoryczna – świnie nie mają dostępu do ściółki, zabawek ani możliwości eksploracji przestrzeni.
Według organizacji Compassion in World Farming (2020), deprywacja środowiskowa silnie pogarsza dobrostan świń i negatywnie wpływa także na ich wydajność hodowlaną.
Przeczytaj również: Projekt „Stop łańcuchom, pseudohodowlom i bezdomności zwierząt” – obywatelska inicjatywa
Brak możliwości realizowania instynktów macierzyńskich.
W naturalnych warunkach locha buduje gniazdo, przygotowuje się do porodu, a po narodzinach utrzymuje kontakt z prosiętami. W systemie klatkowym te zachowania są całkowicie zablokowane.
Negatywne skutki dla zwierząt:
-Brak możliwości budowania gniazda – locha pozbawiona tej możliwości wykazuje silne oznaki stresu przed porodem.
-Brak kontaktu z potomstwem – poza karmieniem, locha nie ma fizycznej możliwości bliskości z młodymi, co utrudnia tworzenie więzi.
-Zaburzenia rozwoju u prosiąt – brak wzorców społecznych od matki może prowadzić do zaburzeń zachowania i agresji w dorosłości.
Polskie Towarzystwo Etologiczne (2019) podkreśla, że klatki porodowe uniemożliwiają realizację kluczowych potrzeb behawioralnych świń, wpływając destrukcyjnie na dobrostan całej grupy.
Aspekty etyczne i zmieniające się prawo.
Społeczna presja i działania organizacji pozarządowych sprawiły, że temat hodowli klatkowej trafił na agendę Unii Europejskiej. W 2021 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję popierającą inicjatywę obywatelską „Koniec epoki klatkowej” („End the Cage Age”)
–Planowany zakaz klatek do 2027 roku – UE rozważa całkowite wycofanie hodowli klatkowej.
-Rosnące oczekiwania społeczne – konsumenci coraz częściej domagają się mięsa produkowanego w warunkach przyjaznych zwierzętom.
-Nieodwracalny kierunek zmian – systemy klatkowe są postrzegane jako przestarzałe i niezgodne z aktualnymi standardami etycznymi.
Parlament Europejski stwierdził, że dalsze stosowanie systemów klatkowych jest nie do pogodzenia z dobrostanem zwierząt hodowlanych.
Przeczytaj również: Polowanie – Gdzie kończy się rozrywka, a zaczyna odpowiedzialność?
Alternatywy dla hodowli klatkowej.
Chów wolnowybiegowy i ekologiczny
Coraz więcej gospodarstw w Polsce i Europie inwestuje w systemy bezklatkowe. Dają one zwierzętom więcej przestrzeni, światło dzienne i możliwość poruszania się.
Zalety:
-Zredukowany stres i agresja – niższe zagęszczenie i możliwość kontaktów społecznych poprawiają dobrostan.
-Naturalne zachowania – świnie mogą ryć w ziemi, eksplorować teren i budować gniazda.
-Lepsze zdrowie – ograniczenie antybiotyków i większa odporność dzięki naturalnym warunkom.
Systemy bezjarzmowe dla loch
Nowoczesne technologie hodowlane umożliwiają ochronę prosiąt przed przygnieceniem bez konieczności zamykania matek w ciasnych klatkach.
-Większa przestrzeń i swoboda ruchu – lochy mogą wstawać, kłaść się i obracać.
-Wyższy poziom higieny i opieki – łatwiejsze utrzymanie czystości i monitorowanie zdrowia zwierząt.
Eurogroup for Animals (2022) wskazuje, że przejście na systemy bezklatkowe jest możliwe już dziś – potrzebne jest jedynie wsparcie polityczne i finansowe dla rolników.
Podsumowanie
Chów świń w klatkach to praktyka, która stoi w sprzeczności z aktualną wiedzą naukową na temat dobrostanu zwierząt hodowlanych. Ograniczenie ruchu, brak możliwości realizacji naturalnych zachowań i przewlekły stres wpływają nie tylko na cierpienie zwierząt, ale również na jakość produkcji.
W obliczu zmian prawnych i rosnącej świadomości konsumenckiej, przyszłość hodowli trzody chlewnej należy do systemów wolnych od klatek. Rolnictwo musi ewoluować w kierunku bardziej zrównoważonym i etycznym – zarówno ze względów moralnych, jak i ekonomicznych.
Źródła:
- EFSA (European Food Safety Authority), 2007. Welfare Aspects of the Housing and Husbandry of Pigs
- Compassion in World Farming, 2020. End the Cage Age: Pigs
- Parlament Europejski, 2021. Rezolucja ws. zakazu hodowli klatkowej
- Polskie Towarzystwo Etologiczne, 2019. Dobrostan świń w systemach intensywnych
- Eurogroup for Animals, 2022. Beyond Cages
Chcesz podzielić się z nami swoją historią? Opisz ją w mailu: kontakt@granicespoleczenstwa.pl
Przeczytaj również:
Zastrzelony Borys – Niepotrzebny odstrzał żubra w Białowieży
Dlaczego fermy futrzarskie powinny zniknąć?
Foto Pixabay, Pexels. Wikipedia.
About The Author
1 myśl na “Wpływ hodowli trzody chlewnej w klatkach na dobrostan zwierząt”