Białoruś uwolniła 14 więźniów politycznych. Początek przełomu czy symboliczny gest?

Decyzja o uwolnieniu 14 więźniów politycznych z Białorusi odbiła się szerokim echem na arenie międzynarodowej. Wśród uwolnionych znalazł się m.in. Siarhiej Cichanouski – mąż liderki białoruskiej opozycji Swiatłany Cichanouskiej – oraz trzech obywateli Polski. Choć nie ma wśród nich Andrzeja Poczobuta, polskie władze liczą na dalsze działania Mińska. Co naprawdę oznacza ta decyzja Łukaszenki i jakie są jej konsekwencje?

Niespodziewane porozumienie z USA

W piątek, 21 czerwca 2025 roku, białoruskie władze ogłosiły uwolnienie 14 więźniów politycznych. Decyzja ta była efektem spotkania prezydenta Alaksandra Łukaszenki z Keithem Kellogiem – specjalnym wysłannikiem Donalda Trumpa ds. Ukrainy. Spotkanie miało miejsce w Mińsku i – jak podaje agencja Reuters – miało charakter „pilny i wyjątkowy”. Kellogg miał działać z pełnym poparciem republikańskiej administracji i złożyć propozycję, która miała na celu zainicjowanie odwilży w stosunkach Białorusi z Zachodem.

Przeczytaj również: Morderstwo dziennikarki Wiktorii Roszczyny i eskalacja ataków Rosji na Ukrainę

Symboliczni uwolnieni, w tym Siarhiej Cichanouski

Wśród osób, które odzyskały wolność, znalazł się Siarhiej Cichanouski, skazany w 2021 roku na 18 lat więzienia za rzekome „organizowanie masowych zamieszek”. Był on jednym z najważniejszych liderów antyłukaszenkowskich protestów po sfałszowanych wyborach prezydenckich w 2020 roku. Po jego zatrzymaniu do walki politycznej wkroczyła jego żona – Swiatłana Cichanouska – która zyskała międzynarodowe uznanie jako liderka demokratycznej opozycji.

Na portalu X Swiatłana napisała:

„Mój mąż Siarhiej jest wolny! Naprawdę trudno jest opisać radość, którą czuję w sercu” – dodając, że nie przestanie walczyć o uwolnienie wszystkich więźniów sumienia na Białorusi.

Trzech obywateli Polski – ale bez Poczobuta

Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP potwierdziło, że wśród uwolnionych znalazło się trzech obywateli Polski, jednak nie ujawniono ich nazwisk. Potwierdzono natomiast, że nie ma wśród nich Andrzeja Poczobuta – dziennikarza i działacza mniejszości polskiej, który w 2023 roku został skazany na 8 lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze za rzekome nawoływanie do nienawiści na tle narodowościowym.

W komunikacie MSZ podano:

„Polska ma nadzieję, że to uwolnienie stanie się początkiem szerszego procesu. Działania na rzecz uwolnienia Andrzeja Poczobuta będą kontynuowane”.

Paczyburt-1024x577 Białoruś uwolniła 14 więźniów politycznych. Początek przełomu czy symboliczny gest? — Białoruś uwolniła 14 więźniów politycznych.

Inni więźniowie i znaczenie geopolityczne

Wśród uwolnionych znaleźli się również m.in.:

-Ihar Karnei – dziennikarz związany z Radiem Swoboda, wielokrotnie represjonowany za relacjonowanie protestów w 2020 roku.

-Natalia Dolina – działaczka organizacji niezależnych, zatrzymana za udział w wiecach solidarności z zatrzymanymi.

-Oraz obywatele innych państw: USA, Szwecji, Estonii, Japonii i Łotwy.

Uwolnienie tej grupy miało miejsce tuż po wizycie Keitha Kellogga, co wielu komentatorów interpretuje jako element zakulisowych rozmów między Białorusią a Stanami Zjednoczonymi. To nie pierwszy raz, gdy reżim Łukaszenki wykorzystuje więźniów politycznych jako kartę przetargową, ale tym razem skala działania i międzynarodowa uwaga są wyjątkowe.

Białoruś pod presją: 1100 więźniów nadal za kratami

Pomimo tych zwolnień, w białoruskich więzieniach nadal przebywa ponad 1100 więźniów politycznych – według danych organizacji Wiasna i Amnesty International. Są wśród nich aktywiści, dziennikarze, członkowie opozycji, a nawet zwykli obywatele, którzy protestowali przeciwko przemocy władz.

Reżim Łukaszenki wciąż jest objęty sankcjami ze strony Unii Europejskiej i USA. Głównymi żądaniami wspólnoty międzynarodowej są:

-Uwolnienie wszystkich więźniów sumienia.

-Zaprzestanie represji wobec niezależnych mediów.

-Umożliwienie wolnych i demokratycznych wyborów.

-Przywrócenie praworządności.

Przeczytaj również: Co naprawdę przysługuje uchodźcom i migrantom w Polsce?

Co oznacza ten gest?

Eksperci są podzieleni. Część z nich widzi w zwolnieniu 14 osób symboliczny gest ocieplenia relacji z Zachodem – szczególnie z USA – oraz próbę uzyskania politycznych ustępstw, np. złagodzenia sankcji gospodarczych. Inni uważają, że to manipulacja wizerunkowa, która ma odwrócić uwagę od pogarszającej się sytuacji wewnętrznej w kraju.

Nie zmienia to faktu, że dla rodzin uwolnionych osób to ogromna ulga, a dla organizacji walczących o prawa człowieka – potencjalna szansa na szerszy dialog.

Bialorus-1024x768 Białoruś uwolniła 14 więźniów politycznych. Początek przełomu czy symboliczny gest? — Białoruś uwolniła 14 więźniów politycznych.

Polska i Zachód: delikatna równowaga

Polska dyplomacja stoi teraz przed zadaniem utrzymania presji na Mińsk, jednocześnie nie zrywając całkowicie nici dialogu. W interesie Polski jest uwolnienie Andrzeja Poczobuta, ale także stabilizacja sytuacji na wschodniej granicy Unii Europejskiej.

Rząd RP już zapowiedział, że kontynuuje zabiegi o jego zwolnienie i będzie monitorować sytuację pozostałych więźniów politycznych.

Uwolnienie 14 więźniów politycznych przez Białoruś to ważny, choć niepełny krok w kierunku złagodzenia wewnętrznej opresji i poprawy relacji z Zachodem. To także sygnał polityczny – reżim Łukaszenki testuje reakcję międzynarodową, być może przygotowując się na nowe rozdanie geopolityczne w regionie.

Wciąż jednak zbyt wielu opozycjonistów i dziennikarzy pozostaje za kratami. Dopiero kolejne działania pokażą, czy mamy do czynienia z rzeczywistą zmianą polityczną – czy tylko z próbą poprawy wizerunku przed kolejną falą presji gospodarczej.

Chcesz podzielić się z nami swoją historią? Opisz ją w mailu: kontakt@granicespoleczenstwa.pl